Szkolenia wstępne BHP

Przeprowadzamy szkolenia wstępne bezpośrednio w siedzibie pracodawcy oraz on-line za pośrednictwem platformy Microsoft Teams. Szkolenia zorganizowane on-line dają dokładnie te same efekty nauczania, są poza tym realną oszczędnością czasu oraz kosztów zarówno pracodawcy jak i szkoleniowca.

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego pracodawcy nadal mogą przeprowadzać instruktaż ogólny szkolenia BHP w formie zdalnej.

1 lipca 2023 r. rozporządzenie Ministra Zdrowia z 14 czerwca 2023 r. oficjalnie odwołało w Polsce stan zagrożenia epidemicznego. W związku z tym 1 lipca powrócił obowiązek przeprowadzania szkoleń wstępnych w formie stacjonarnej, a wszystkie szkolenia okresowe, które miały się planowo odbyć w okresie od 14 marca 2020 r. do 30 czerwca 2023 r. należy przeprowadzić do 180-tego dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, czyli maksymalnie do 28 grudnia 2023 r.

Aktualnie, mając na uwadze wyjaśnienia MRiPS wiadomo, iż nawet obecnie po pandemii, część ogólną szkolenia BHP można przeprowadzić zdalnie, ale drugą część szkolenia w przypadku pracowników zatrudnianych do pracy wykonywanej w trybie stacjonarnym należy przeprowadzić na stanowisku, na którym instruowany pracownik będzie zatrudniony.

Instruktaż ogólny to nic innego jak szkolenie wstępne ogólne BHP, które jest jedną z dwóch części szkolenia wstępnego. W odróżnieniu od instruktażu stanowiskowego, czyli szkolenia przeprowadzanego na stanowisku pracy, instruktaż ogólny może być przeprowadzany zarówno w formie stacjonarnej, jak i zdalnej, czyli za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Instruktaż ogólny ma na celu zapoznanie zatrudnianego pracownika z przepisami BHP zawartymi w Kodeksie pracy, w regulaminie pracy oraz z zasadami udzielania pierwszej pomocy i jest skierowany do:

nowo zatrudnianych pracowników,
studentów-praktykantów oraz
uczniów szkół zawodowych zatrudnianych w celu praktycznej nauki zawodu.

Instruktaż ogólny może być przeprowadzany przez:

pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy,
osobę wykonująca u pracodawcy zadania tej służby,
pracodawcę, jeśli sam wykonuje takie zadania,
pracownika wyznaczonego przez pracodawcę, jeśli posiada zasób wiedzy i umiejętności, zapewniające właściwą realizację programu instruktażu i posiadająca aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Czas przeznaczony na przeprowadzenie instruktażu ogólnego nie może być krótszy niż 135 minut, a przy jego realizacji należy zastosować odpowiednie środki dydaktyczne, które mogą obejmować m.in. filmy i tablice instruktażowe, a także środki wykorzystywane podczas udzielania pierwszej pomocy.

Na koniec warto przypomnieć, iż wszystkie szkolenia z zakresu BHP, na mocy art. 2373 § 3 Kodeksu pracy, odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Szkolenia okresowe BHP

Należy pamiętać, że szkolenia okresowe również są obowiązkiem pracodawców, a przeprowadzane są wg szczegółowych programów oraz częstotliwości dedykowanych dla odpowiednie grupy zawodowej. Zróżnicowana forma zajęć z wykorzystaniem prezentacji oraz ćwiczeń, przyjacielska atmosfera a przede wszystkim doświadczenia specjalistów sprawią, że uczestnicy miło będą je wspominać.

Szkolenia okresowe - są powtarzane w czasie trwania zatrudnienia. Ich celem jest przypomnienie i ugruntowanie wiedzy z zakresu bhp oraz zapoznanie uczestników z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie. Częstotliwość tego szkolenia zależna jest od rodzaju i warunków wykonywania pracy.

Kiedy szkolenie okresowe bhp nie jest wymagane?

Szkolenie okresowe w zakresie bhp nie jest wymagane w przypadku pracownika zatrudnionego na stanowisku administracyjno-biurowym, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajduje się w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, chyba że z oceny ryzyka zawodowego wynika, że jest to konieczne (art. 2373 § 22 Kodeksu pracy).

W przypadku gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajdzie się w grupie działalności, dla której zostanie ustalona wyższa niż trzecia kategoria ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, pracodawca jest obowiązany przeprowadzić szkolenie okresowe pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia ustalenia wyższej kategorii ryzyka (art. 2373 § 23 Kodeksu pracy).

Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, gdy z dokonanej oceny ryzyka zawodowego wynika, że przeprowadzenie szkolenia okresowego pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy stało się konieczne. Szkolenie okresowe przeprowadza się w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia dokonania oceny ryzyka (art. 2373 § 24 Kodeksu pracy).

Grupy działalności oraz kategorie ryzyka określa załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków.

Czy pracodawca podlega szkoleniom bhp?

Zgodnie z art. 2373 § 21 Kodeksu pracy, pracodawca również musi odbyć szkolenie w dziedzinie bhp i uaktualniać wiedzę w zakresie niezbędnym do wypełnienia ciążących na nim obowiązków.

Czy osoby wykonujące pracę w ramach stosunku cywilnoprawnego podlegają szkoleniom bhp?

W przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym osób prowadzących w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (przedsiębiorcę) na własny rachunek działalność gospodarczą - decyzję o zapewnieniu im szkoleń należy podjąć uwzględniając rodzaj wykonywanej przez nich pracy i stopień zagrożeń z nią związanych. Regułą jest, że jeżeli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny (ryzyko wypadku przy pracy, występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych), że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne przeszkolone w zakresie bhp, to pracodawca (przedsiębiorca) może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się szkoleniu w tym zakresie. Wówczas osoba ta, na podstawie art. 3041 Kodeksu pracy w związku z art. 211 Kodeksu pracy, ma obowiązek odbyć takie szkolenie. Kwestie dotyczące obowiązków stron odnośnie organizacji i kosztów szkolenia należy zawrzeć w umowie wiążącej pracodawcę (przedsiębiorcę) oraz osobę zatrudnioną na podstawie umowy prawa cywilnego.

Należy przy tym pamiętać, że jeżeli obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy nie będzie realizowany właściwie, to podmiotem odpowiedzialnym będzie pracodawca (lub przedsiębiorca niebędący pracodawcą).

Czy pracownik ma obowiązek poddać się szkoleniom bhp?

Podstawowym obowiązkiem pracownika jest znać przepisy i zasady bhp, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym, a także wykonywać prace w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych (art. 211 pkt 1 i 2 Kodeksu pracy).

Kto podlega szkoleniu okresowemu?

Szkoleniu okresowemu są poddawani pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych, pracodawcy i inne osoby kierujące pracownikami, pracownicy służby BHP i inne osoby wykonujący zadania służby BHP, pracownicy administracyjno-biurowi w razie, gdy nie korzystają z wyłączenia kodeksowego do odbycia szkolenia, a także pracownicy inżynieryjno-techniczni oraz inne osoby, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kogo można zwolnić ze szkolenia okresowego?

Pierwsze szkolenie okresowe pracodawca i inne osoby kierujące pracownikami, w szczególności kierownicy, mistrzowie i brygadziści, powinni odbyć w okresie do 6 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach pracy. Pozostałe grupy pracowników, wymienione w tabeli poniżej, powinny odbyć pierwsze szkolenie okresowe w okresie do 12 miesięcy.

Z pierwszego szkolenia okresowego można zwolnić tylko te osoby, które:

przedstawią aktualne zaświadczenie o odbyciu w ww. okresie (6 lub 12 m-cy) u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego oraz
osoby, które w tym samym terminie odbyły szkolenie okresowe wymagane dla osób zatrudnionych na stanowiskach należących do innej grupy stanowisk, jeżeli zakres tematyczny programu szkolenia na stanowisku dotychczasowym odpowiada programowi szkolenia, obowiązującego na nowym stanowisku pracy.

Ukończenie w ww. okresie wymaganym dla szkolenia okresowego z zakresu bhp, szkolenia, dokształcania lub doskonalenia zawodowego związanego z nauką zawodu, przyuczeniem do zawodu albo podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, uwzględniającego program szkolenia okresowego wymagany dla określonego stanowiska pracy, uważa się za równoznaczne z odbyciem takiego szkolenia.

Kto organizuje i prowadzi szkolenie okresowe?

Szkolenie okresowe może być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub na ich zlecenie, przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Przez jednostkę taką należy rozumieć:

placówkę kształcenia ustawicznego i centrum kształcenia ustawicznego,
szkołę ponadpodstawową,
podmiot wchodzący w skład systemu szkolnictwa i nauki, określony w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
stowarzyszenie, którego celem statutowym jest działalność związana z bezpieczeństwem i higieną pracy,
przedsiębiorcę, prowadzącego działalność oświatową na zasadach określonych w ustawie - Prawo przedsiębiorców, pod warunkiem, że taka jednostka prowadzi działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Szkolenie osób będących pracodawcami, pracowników służby bhp oraz instruktorów i wykładowców tematyki bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzą jednostki organizacyjne zajmujące się działalnością szkoleniową w dziedzinie bhp.

Kto i w jaki sposób opracowuje programy szkolenia bhp?

Programy szkolenia wstępnego i okresowego, określające szczegółową tematykę, formy realizacji i czas trwania szkolenia, dla poszczególnych grup stanowisk pracy, opracowuje pracodawca lub w porozumieniu z pracodawcą - jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, na podstawie ramowych programów szkolenia, zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Programy szkoleń powinny być dostosowane do rodzajów i warunków pracy wykonywanych przez uczestników szkolenia, a ich realizacja powinna zapewnić spełnienie wymagań określonych w zakresie przedmiotowym szkoleń w dziedzinie bhp. Aktualne programy szkoleń, na podstawie których prowadzone są szkolenia pracowników, powinny być przechowywane i w razie konieczności okazane w trakcie kontroli inspektorowi pracy.

Jaka forma szkolenia okresowego obowiązuje?

Szkolenie okresowe, z wyjątkiem szkolenia pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, może być przeprowadzone w formie:

kursu - trwa nie krócej niż 15 godzin lekcyjnych; składa się z zajęć teoretycznych i praktycznych, umożliwiających uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
seminarium - obejmuje nie mniej niż 5 godzin lekcyjnych, umożliwia uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie bhp.
samokształcenia kierowanego - rozumie się przez to formę szkolenia umożliwiającego uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie bhp, na podstawie materiałów przekazanych przez organizatora szkolenia, w szczególności przy zastosowaniu poczty, internetu, przy jednoczesnym zapewnieniu konsultacji z osobami spełniającymi wymagania dla wykładowców.

Zgodnie z rozporządzeniem instruktaż to forma szkolenia o czasie trwania nie krótszym niż 2 godziny lekcyjne, umożliwiającym uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności dotyczących wykonywania pracy i zachowania się w zakładzie pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Należy pamiętać, że szkolenie okresowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych przeprowadza się w formie instruktażu.

Jak udokumentować szkolenie okresowe pracownika?

Szkolenie okresowe kończy się egzaminem, przeprowadzanym przed komisją powołaną przez organizatora szkolenia, sprawdzającym opanowanie materiału z zakresu kursu.

W przypadku pozytywnego wyniku egzaminu, organizator szkolenia wydaje zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w dziedzinie bhp, zgodnego ze wzorem określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bhp. Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w dziedzinie bhp przechowuje się w części B akt osobowych pracownika.

Czy szkolenie okresowe może być przeprowadzone poza godzinami pracy?

Art. 2373 § 3 Kodeksu pracy, stanowi że wszystkie szkolenia w zakresie bhp odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Nie ma od tej zasady żadnych wyjątków. W związku z tym, pracownik nie ma obowiązku uczestniczenia w szkoleniach zorganizowanych poza normalnymi godzinami pracy. Jeżeli natomiast pracownik będzie w szkoleniu uczestniczył poza normalnymi godzinami pracy, należy to potraktować jako pracę w godzinach nadliczbowych.

Czy przeprowadzenie szkoleń bhp jest wystarczającym spełnieniem obowiązku w zakresie zaznajomienia pracownika z przepisami i zasadami bhp?

Oprócz szkolenia pracowników powinnością pracodawcy jest udostępnienie pracownikom aktualnych instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy, dotyczących:

stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników,
obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,
postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,
udzielania pierwszej pomocy.

Czy pracodawca w małej firmie może sam szkolić pracowników?

Pracodawca może sam szkolić pracowników we własnym zakładzie pracy, pod warunkiem, że odbył odpowiednie szkolenie w dziedzinie bhp w jednostkach organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia działalności szkoleniowej.

Kiedy należy przeprowadzić pierwsze okresowe szkolenie bhp?

Pierwsze szkolenie okresowe osób będących pracodawcami oraz innych osoby kierujące pracownikami, w szczególności kierowników, mistrzów i brygadzistów należy przeprowadzić w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach, natomiast osób zatrudnionych na pozostałych stanowiskach w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach.